Luther 2017
Op 31 oktober 2017 is het 500 jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen vastspijkerde aan de deur van de slotkerk te Wittenberg (Duitsland). Deze haast mythische gebeurtenis en de uitwerking hiervan, wordt vaak gezien als het begin van de Reformatie en van wat we nu ‘protestantisme’ noemen: een vernieuwingsproces dat de kerk en de wereld heeft veranderd. Die 500 jaar Reformatie wordt op velerlei wijze herdacht, in Europa, in Nederland en in Zeeland.
Maarten Luther. Detail uit een portret, in 1529 geschilderd door Lucas Cranach de Oude
Maarten Luther. Detail uit een portret, in 1529 geschilderd door Lucas Cranach de Oude
Estafette
Zo organiseert de Protestantse Kerk in Nederland een estafette, onder de titel ‘Als een lopend vuur’. Van oktober 2016 tot en met oktober 2017 wordt elke maand een van de provincies aangedaan, die elk een eigen thema van het protestantisme uitwerken. In augustus 2017 is Zeeland aan de beurt, met het thema ‘Protestantse Levenskunst’.
De estafette reist via Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren, de Bevelanden en Schouwen-Duiveland. De openingsbijeenkomst vindt plaats op zaterdag 5 augustus in Hoek, waarna er achtereenvolgens in Veere (12 en 13 augustus), op de Bevelanden (19 augustus) en in Brouwershaven (26 augustus) activiteiten worden georganiseerd.
Zwanen op het dak van de Lutherse Kerk in Zierikzee. (Foto: Zierikzee Monumentenstad)
De zwaan is het symbool van de Lutherse Kerk in Nederland. In allerlei vormen valt hij te ontwaren: als windwijzer op kerken, in timpanen (het – dikwijls rijk met beeldhouwwerk versierde – muurpaneel boven de ingang van een kathedraal of ander voornaam gebouw), gebrandschilderde ramen, op orgels, kansels en lezenaars, doopbogen en doopvonten, avondmaalszilver, voorzitterhamers, troffels voor eerste steenleggingen, zegels, stempels, sloten, penningen en prenten.
De oorsprong van deze symboliek is gelegen in een oude legende: De Tsjechische hervormer Johannes Hus, voorloper van de Reformatie, die door het Concilie van Constanz in 1415 ter dood werd veroordeeld, zou toen hij op de brandstapel stond, gezegd hebben: “Thans braadt gij een gans, maar over honderd jaar komt er een zwaan, die jullie niet te pakken zullen krijgen”. De Tsjechische naam ‘Hus’ betekent ‘gans’. Met de zwaan zou hij Maarten Luther (1483- 1546) hebben bedoeld. Vanaf het begin van zijn optreden wordt Luther op gravures en munten afgebeeld met naast zich de zwaan.
Bron: lutherszeeland.nl
Zwanen op het dak van de Lutherse Kerk in Zierikzee. (Foto: Zierikzee Monumentenstad)
Tentoonstellingen
• In Historisch Museum De Bevelanden in Goes was tot en met 30 april ‘Het Boek der Boeken – Nederlandse bijbels door de eeuwen heen’ te bezichtigen. De ontwikkeling van de bijbel werd getoond aan de hand van talrijke exclusieve drukwerken.
• In de Grote Kerk van Brouwershaven zal van 29 juli tot 26 augustus 2017 een fototentoonstelling plaatsvinden met afbeeldingen van protestantse gebruiken in kerk en gezin door een groep fotografen onder leiding van Joop van Houdt. De tentoonstelling wordt aangevuld met (historisch) materiaal dat een beeld geeft van wat protestanten onderscheidt (bijbels, liedbundels, kalenders, liturgische voorwerpen, e.d.). Daaromheen zullen lezingen en concerten worden georganiseerd.
• In de Abdijkerken en de Kloostergang in Middelburg is van 23 juni tot 18 augustus de expositie Beeldenstorm te zien. Hedendaagse kunstenaars exposeren werk waarmee zij ieder op hun eigen wijze reageren op de traditie, op de ruimte, op de beeldloosheid of op het beeld-tijdperk waar we in verzeild geraakt zijn. Een nieuwe beeldenstorm, maar in plaats van beelden te verwijderen uit de kerken, worden er beelden in de kerken teruggebracht.
• In Museum Het Warenhuis in Axel is van 12 oktober 2017 tot eind januari 2018 een tentoonstelling in het kader van het Lutherjaar.
Lezingen
Er zijn ook lezingen gepland gedurende het Lutherjaar.
• Op 30 maart sprak prof. dr. Herman Selderhuis in Axel over ‘500 jaar Reformatie in Zeeuws-Vlaanderen’.
• In oktober 2017 is er eveneens in Axel een lezing door dr. Johan Decavele uit Gent-Merelbeke, de vroegere stadsarchivaris van Gent en gepromoveerd op de ‘Dageraad van de Reformatie in Vlaanderen’ aan de KU Leuven.
• Op 31 oktober is er een lezing in de (nieuwe) kerk van Hoek over ‘500 jaar Reformatie’.
Kerkenpad
In een aantal plaatsen / regio’s in Zeeland worden kerkenpadroutes georganiseerd, met in 2017 speciale aandacht voor 500 jaar Reformatie.
De activiteiten worden gedurende het jaar nader toegelicht in het Activiteitenoverzicht op deze website.
Meer informatie over Maarten Luther
Wil je meer weten over Maarten Luther en zijn 95 stellingen: lees dan verder op IsGeschiedenis of Historiek.